စိတ္က်ေရာဂါ ( Depression ) သည္ ဘယ္လုိ လူမ်ဳိးေတြမွာၿဖစ္နုိင္ပါသလဲလုိ
ဒီလုိ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားေနေသာ သူမ်ားတြင္လည္း တၿခားေရာဂါမ်ားလည္း ရွိေနႏုိင္ပါသည္ ။ စိ္တ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားေနၿပီးလုိ ့သတ္မွတ္ထားသည့္ကုိေတာ့ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ လည္း မဟုတ္ပါဘူး စိတ္က်ေရာဂါသည္ ကုသၿခင္းၿဖင့္ ၿပန္လည္ေကာင္းမြန္ႏုိင္ေသာ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးလည္း ၿဖစ္ပါသည္ ။ ကမၻာ့ စိတ္က်န္းမာေရး အဖြဲ ့၏ ေလ့လာထာေသာ အစီရင္ခံစာ အရ ထုတ္ေဖာ္တင္ၿပထားသည္မွာ လူ ၂၀ တြင္ တစ္ေယာက္သည္ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားေစသည္ဟု ထုတ္ၿပန္ခဲ့ပါသည္ ။
စိတ္က်ေရာဂါ ရဲ ့လကၡဏာေတြ အမ်ားႀကီးရွိသည့္ထဲ့မွာ လူတုိင္းသိနားလည္ႏုိင္သည့္ အခ်က္ေတြကို တင္ၿပရမယ္ဆုိရင္ မိမိသည့္ အလုိလုိေနရင္း ေမာပန္းေနမယ္ အာရုံစုိက္ၿခင္းေတြ နည္းပါးလာၿပီးေတာ့ အာရုံစုိက္မွဳေတြ ခက္ခဲေနလာမယ္ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြက မအီမလည္ႀကီးေတြ ၿဖစ္ေနမယ္ အလုိလုိ ေနရင္းနဲ ့လည္း စိတ္တုိေနတတ္တယ္ ဘာလုပ္လုပ္ မၿဖစ္ေတာ့ပါဘူးကြာ ဆုိသည့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေတြမွာလည္း စိတ္ဓာတ္ေတြ က်ဆင္းေနမယ္ ဒါေတြဟာ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းၿခင္း ရဲ ့လကၡဏာေတြဘဲၿဖစ္ပါေတာ့သည္ ။
စိတ္က်ေရာဂါ ေႀကာင့္ လူတစ္ေယာက္၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ကုိ ထိခုိက္ေစပါသည္ ေနာက္ဆက္တြဲ အၿဖစ္ အဆုိးဆုံးမွာ ခံစားလာမိေသာ စိတ္က်ေရာဂါေႀကာင့္ မိမိကုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္းႀကံစည္မွဳ ( Suicide ) ကို ၿဖစ္ပြားလာေစႏုိင္ပါသည္ ။
အသက္ပုိင္းၿခားအလုိက္ကေတာ့ ယေန ့လူငယ္မ်ား ႏွင့္ လူလတ္ပုိင္း ေတြ ပုိမ်ားၿပားလာေႀကာင့္ေတြ ့ရွိေနရေပသည္ ။အသက္ႀကီးရင့္သည့္ အပုိင္းတြင္ ရာခုိင္ႏွဳန္း နည္းပါးေႀကာင္းလည္း ေလ့လာေတြ ့ရွိပါသည္ ။
အာရွေဒသမ်ားၿဖစ္ေသာ စကၤာပူႏုိင္ငံ ၊ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကုိရီးယားႏုိင္ငံတုိ ့တြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားကပင္ ေသေႀကာင့္ႀကံစည္မွဳ ့သည္ ေခတ္စားသလုိ ့့ၿဖစ္ခဲ့ဘူးပါသည္ ။
ကမၻာ့ႀကီးအေပၚတြင္ လူသားအားလုံးအေနနဲ ့ ေၿပာၿပရရင္ မိမိကုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္းႀကံစည္မွဳ ေႀကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူဦးေရ တစ္ဘီလီယံ သည္ ဝမ္းနည္းေႀကကြဲစြာ အၿဖစ္မ်ားနဲ ့ ေသဆုံးေနႀကရပါသည္ ။ တနည္းအားၿဖင့္ မိမိကိုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္းႀကံစည္မွဳေႀကာင့္ ေန ့စဥ္ လူသုံးေထာင္ ေလာက္ေသဆုံးေနႀကရပါသည္ ။ ထုိကဲ့သုိ ့ လုပ္ေဆာင္သူသည့္ အႀကိမ္ ၂၀ အထက္ ေသေႀကာင္းႀကံစည္ႀကေႀကာင္း စာတမ္းမ်ား သိိတင္းမ်ား ထုတ္ၿပန္ခ်က္မ်ား အရ သိရွိရပါသည္ ။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားမွဳ ့ အမ်ားဆုံးၿဖစ္ပြားခဲ့ၿပိး ဆင္းရဲၿခင္း ၊ လွပမွဳ ့ကိုေရွ့တန္းတင္မိၿခင္း ၊ ပညာေရး အဆင့္အတန္း နိမ့္က်ၿခင္း ၊ မ်ဳိးရုိးရွိၿခင္း ၊ လိင္အႀကမ္းဖက္မွဳ ့ၿပဳမွဳခံစားရၿခင္း ၊ အခ်စ္ေရး ကိစၥမ်ား ၊ အိမ္ေထာင္ကြဲၿခင္း ၊ နာတာရွည္ေရာဂါမ်ား ခံစားရၿခင္းတုိ ့သည္ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားမွဳမ်ားေသာ အေၿခအေနအရပ္ရပ္မ်ား ၿဖစ္ပါသည္ ။
စိတ္က်ေရာဂါၿဖစ္ပြားသူတြက္ ကူညီႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားမွာ -
စကားေၿပာေၿပာေပးၿခင္း ၊ ေၿပာၿဖစ္သည့္ အေႀကာင္းမ်ားကုိ ဂရုတစိုက္ နားစုိက္ေထာင္ေပးၿခင္း ၊ ဘာသာေရး အသိမ်ားကုိ တေၿဖးေၿဖးၿခင္း သိရွိနားလည္ေအာင္ ေလးေလးနက္နက္ အသိေပး ေၿပာၿပေပးၿခင္း ၊ စိတ္ေရာဂါအတြက္ ေဆးဝါးကုသမွဳ ၿပဳလုပ္ေပးၿခင္း ၊ ကုသၿခင္းအတြက္ လုိအပ္ေသာ အကူအညီမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးေစၿခင္း ၊ မိမိကုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္း ႀကံစည္မွဳ၏ ေရွ့ေၿပး လကၡဏာမ်ားကုိ သိရွိေအာင္ ေလ့လာၿခင္း ၊ ေန ့စဥ္ေနတုိင္း သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ ဝင္ေရာက္အကုူအညီေပးေပးၿခင္းႏွင့
ယေန ့ၿမန္မာႏုိင္ငံအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အသီးသီးတြင္ ….စိတ္က်ေရာဂါသည္ ၿပည့္သူက်န္းမာေရး ၿပႆနာ တရပ္ …..အေနၿဖင့္ ေရာက္ရွိလာေနၿခင္းေႀကာင့္ လူတုိင္း လူတုိင္းအေနၿဖင့္ စိတ္က်ေရာဂါ အေႀကာင္း သိရွိေအာင္ ေလ့လာၿခင္း ၿဖင့္ ထုိ စိတ္က်ေရာဂါရွိကုိ … “ စိတ္က်ေရာဂါ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာ အေရးႀကီးဆုံး အခ်ိန္ ” ( Depression : A Global Crisis ) ေဆာင္ပုဒ္ေလး အတုိင္း …လူသားမ်ား အားလုံး ပူးေပါင္းပါဝင္ၿပီး အသက္ရာေက်ာ္ရွည္ပါေစ ရန္ ……..
Mg Mandalay
ဒီလုိ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားေနေသာ သူမ်ားတြင္လည္း တၿခားေရာဂါမ်ားလည္း ရွိေနႏုိင္ပါသည္ ။ စိ္တ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားေနၿပီးလုိ ့သတ္မွတ္ထားသည့္ကုိေတာ့ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ လည္း မဟုတ္ပါဘူး စိတ္က်ေရာဂါသည္ ကုသၿခင္းၿဖင့္ ၿပန္လည္ေကာင္းမြန္ႏုိင္ေသာ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးလည္း ၿဖစ္ပါသည္ ။ ကမၻာ့ စိတ္က်န္းမာေရး အဖြဲ ့၏ ေလ့လာထာေသာ အစီရင္ခံစာ အရ ထုတ္ေဖာ္တင္ၿပထားသည္မွာ လူ ၂၀ တြင္ တစ္ေယာက္သည္ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားေစသည္ဟု ထုတ္ၿပန္ခဲ့ပါသည္ ။
စိတ္က်ေရာဂါ ရဲ ့လကၡဏာေတြ အမ်ားႀကီးရွိသည့္ထဲ့မွာ လူတုိင္းသိနားလည္ႏုိင္သည့္ အခ်က္ေတြကို တင္ၿပရမယ္ဆုိရင္ မိမိသည့္ အလုိလုိေနရင္း ေမာပန္းေနမယ္ အာရုံစုိက္ၿခင္းေတြ နည္းပါးလာၿပီးေတာ့ အာရုံစုိက္မွဳေတြ ခက္ခဲေနလာမယ္ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြက မအီမလည္ႀကီးေတြ ၿဖစ္ေနမယ္ အလုိလုိ ေနရင္းနဲ ့လည္း စိတ္တုိေနတတ္တယ္ ဘာလုပ္လုပ္ မၿဖစ္ေတာ့ပါဘူးကြာ ဆုိသည့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေတြမွာလည္း စိတ္ဓာတ္ေတြ က်ဆင္းေနမယ္ ဒါေတြဟာ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းၿခင္း ရဲ ့လကၡဏာေတြဘဲၿဖစ္ပါေတာ့သည္ ။
စိတ္က်ေရာဂါ ေႀကာင့္ လူတစ္ေယာက္၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ကုိ ထိခုိက္ေစပါသည္ ေနာက္ဆက္တြဲ အၿဖစ္ အဆုိးဆုံးမွာ ခံစားလာမိေသာ စိတ္က်ေရာဂါေႀကာင့္ မိမိကုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္းႀကံစည္မွဳ ( Suicide ) ကို ၿဖစ္ပြားလာေစႏုိင္ပါသည္ ။
အသက္ပုိင္းၿခားအလုိက္ကေတာ့ ယေန ့လူငယ္မ်ား ႏွင့္ လူလတ္ပုိင္း ေတြ ပုိမ်ားၿပားလာေႀကာင့္ေတြ ့ရွိေနရေပသည္ ။အသက္ႀကီးရင့္သည့္ အပုိင္းတြင္ ရာခုိင္ႏွဳန္း နည္းပါးေႀကာင္းလည္း ေလ့လာေတြ ့ရွိပါသည္ ။
အာရွေဒသမ်ားၿဖစ္ေသာ စကၤာပူႏုိင္ငံ ၊ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကုိရီးယားႏုိင္ငံတုိ ့တြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားကပင္ ေသေႀကာင့္ႀကံစည္မွဳ ့သည္ ေခတ္စားသလုိ ့့ၿဖစ္ခဲ့ဘူးပါသည္ ။
ကမၻာ့ႀကီးအေပၚတြင္ လူသားအားလုံးအေနနဲ ့ ေၿပာၿပရရင္ မိမိကုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္းႀကံစည္မွဳ ေႀကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူဦးေရ တစ္ဘီလီယံ သည္ ဝမ္းနည္းေႀကကြဲစြာ အၿဖစ္မ်ားနဲ ့ ေသဆုံးေနႀကရပါသည္ ။ တနည္းအားၿဖင့္ မိမိကိုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္းႀကံစည္မွဳေႀကာင့္ ေန ့စဥ္ လူသုံးေထာင္ ေလာက္ေသဆုံးေနႀကရပါသည္ ။ ထုိကဲ့သုိ ့ လုပ္ေဆာင္သူသည့္ အႀကိမ္ ၂၀ အထက္ ေသေႀကာင္းႀကံစည္ႀကေႀကာင္း စာတမ္းမ်ား သိိတင္းမ်ား ထုတ္ၿပန္ခ်က္မ်ား အရ သိရွိရပါသည္ ။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားမွဳ ့ အမ်ားဆုံးၿဖစ္ပြားခဲ့ၿပိး ဆင္းရဲၿခင္း ၊ လွပမွဳ ့ကိုေရွ့တန္းတင္မိၿခင္း ၊ ပညာေရး အဆင့္အတန္း နိမ့္က်ၿခင္း ၊ မ်ဳိးရုိးရွိၿခင္း ၊ လိင္အႀကမ္းဖက္မွဳ ့ၿပဳမွဳခံစားရၿခင္း ၊ အခ်စ္ေရး ကိစၥမ်ား ၊ အိမ္ေထာင္ကြဲၿခင္း ၊ နာတာရွည္ေရာဂါမ်ား ခံစားရၿခင္းတုိ ့သည္ စိတ္က်ေရာဂါ ၿဖစ္ပြားမွဳမ်ားေသာ အေၿခအေနအရပ္ရပ္မ်ား ၿဖစ္ပါသည္ ။
စိတ္က်ေရာဂါၿဖစ္ပြားသူတြက္ ကူညီႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားမွာ -
စကားေၿပာေၿပာေပးၿခင္း ၊ ေၿပာၿဖစ္သည့္ အေႀကာင္းမ်ားကုိ ဂရုတစိုက္ နားစုိက္ေထာင္ေပးၿခင္း ၊ ဘာသာေရး အသိမ်ားကုိ တေၿဖးေၿဖးၿခင္း သိရွိနားလည္ေအာင္ ေလးေလးနက္နက္ အသိေပး ေၿပာၿပေပးၿခင္း ၊ စိတ္ေရာဂါအတြက္ ေဆးဝါးကုသမွဳ ၿပဳလုပ္ေပးၿခင္း ၊ ကုသၿခင္းအတြက္ လုိအပ္ေသာ အကူအညီမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးေစၿခင္း ၊ မိမိကုိယ္ကုိ ေသေႀကာင္း ႀကံစည္မွဳ၏ ေရွ့ေၿပး လကၡဏာမ်ားကုိ သိရွိေအာင္ ေလ့လာၿခင္း ၊ ေန ့စဥ္ေနတုိင္း သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ ဝင္ေရာက္အကုူအညီေပးေပးၿခင္းႏွင့
ယေန ့ၿမန္မာႏုိင္ငံအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အသီးသီးတြင္ ….စိတ္က်ေရာဂါသည္ ၿပည့္သူက်န္းမာေရး ၿပႆနာ တရပ္ …..အေနၿဖင့္ ေရာက္ရွိလာေနၿခင္းေႀကာင့္ လူတုိင္း လူတုိင္းအေနၿဖင့္ စိတ္က်ေရာဂါ အေႀကာင္း သိရွိေအာင္ ေလ့လာၿခင္း ၿဖင့္ ထုိ စိတ္က်ေရာဂါရွိကုိ … “ စိတ္က်ေရာဂါ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာ အေရးႀကီးဆုံး အခ်ိန္ ” ( Depression : A Global Crisis ) ေဆာင္ပုဒ္ေလး အတုိင္း …လူသားမ်ား အားလုံး ပူးေပါင္းပါဝင္ၿပီး အသက္ရာေက်ာ္ရွည္ပါေစ ရန္ ……..
Mg Mandalay
No comments:
Post a Comment