တီဘီေရာဂါ စတင္ၿဖစ္ေပၚေစသည့္ အေႀကာင္းအရင္းကုိ စတင္ေၿပာရမည္ဆုိပါက …
မိုင္ကိုဘက္တီးရီးယမ္းက်ဴဘာကူလိုဆစ္ လို႔ေခၚတဲ့ ဘက္တီးရီးယာ ေႀကာင့္
တီဘီေရာဂါကို စတင္ၿဖစ္ေပၚေစပါသည္ ။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္အစိတ္ အပိုင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ၿဖစ္ေသာ အဆုတ္၊ အေရျပား၊ အူ၊ အ႐ိုးစတဲ့ေနရာေတြမွာ တီဘီေရာဂါျဖစ္ပြားေစပါတယ္။
အဆုတ္မွာျဖစ္လာခဲ့ရင္ ေခ်ာင္းေတြဆုိးလာမည္ ၊အခ်ိန္အားၿဖင့္ တစ္လနည္းပါေလာက္ထိ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ခဲ့ေတာ့ အဆုတ္တီဘီျဖစ္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။ တီဘီၿဖစ္လာသည့္ သူသည္ ညေနဘက္မွာ ဖ်ားခ်င္သလိုလုိ ၿဖစ္လာမယ္ ခႏၶာကုိယ္ကလည္း ေနရင္းထိုင္ရင္း တေရွာင္ေရွာင္နဲ ပိန္ပိန္လိုက္လာေတာ့့သည္ တခ်ိဳ႕မွာေခ်ာင္းဆုိးသူေတြဆုိရင္ ေသြးပါ ပါလားတတ္ေတာ့တယ္ ။ မိမိရဲ ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္တတ္လာပါတယ္ ။ တီဘီျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လူလည္း ပိန္ခ်ံဳး ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေသသြားတဲ့အျဖစ္မ်ိဳး အဆင့္သုိ ့ေရာက္ႏုိင္လုိ ့ မေပါ့သင့္ေသာ ေရာဂါတမ်ဳိးလည္း ၿဖစ္ပါေတာ့သည္ ။
ဒီလုိ ေရာဂါကုိ အၿဖစ္မ်ားတာက ကိုယ္ခံစြမ္းအားမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ HIV/AIDS ျဖစ္တဲ့လူေတြ ဆိုရင္ အမ်ားစုဟာ အဆုတ္တီဘီျဖစ္လာဖုိ ့ အလြန္ပင္ လြယ္ပါတယ္။
ငယ္ငယ္က တီဘီေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားတဲ့ လူေတြဆိုရင္ ဦးေႏွာက္အေျမႇး ပါး တီဘီေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ သုိ ့ေသာ အဆုတ္ၿဖစ္ေသာ အဆုတ္တီဘီကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါဘူး။ အိမ္တအိမ္မွာ တီဘီပိုးေတြ႕ေနရင္ အိမ္မွာရွိတဲ့ က်န္တဲ့ လူေတြကို အခ်ိန္မေရြး ေရာဂါ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါရွိသူနဲ႔နီးနီးကပ္ကပ္ရွိတဲ့လူေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ရွိေသာ အေပါင္းအသင္းေတြကိုလည္း ကူးႏိုင္တယ္။ အသက္ႀကီးတဲ့လူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိတဲ့လူေတြ၊ စတီး႐ိြဳက္ေဆး၊ ကင္ဆာကုသေဆး ေသာက္ေနရတဲ့လူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းတဲ့လူေတြ၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြလည္း တီဘီေရာဂါကူးစက္ခံရႏိုင္ပါသည္ ။သလိပ္ထဲမွာ တီဘီပိုးေတြ႕တဲ့သူေတြနဲ႔ အတူေနတဲ့လူေတြပါ ဂ႐ုစိုက္ ကာကြယ္မႈမျပဳရင္ တီဘီပိုး အလွ်င္အၿမန္ ကူးစက္ခံရႏိုင္ပါတယ္။
အႀကမ္းအားၿဖင့္ အထက္တြင္ ေဖာ္ၿပထားသည့္ အခ်က္မ်ားၿဖစ္လာပါကု လိုအပ္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြျပဳလုပ္ေပးရပါေတာ့မည္ ထုိ ့ေနာက္ ေဆးကုသမႈခံကို မၿဖစ္မေန ခံယူရပါမယ္။
ေရာဂါသိရွိရန္ လုပ္ႀကရပါေတာ့မယ္ ၊ စစ္ေဆးသည္ၿပဳ ့လုပ္ခ်က္မ်ားတြင္ သလိပ္မွာလည္း ပိုးမေတြ႕ဘူး၊ ဓာတ္မွန္မွာလည္း ျပတ္ျပတ္ သားသားမေတြ႕ဘူး။ ေသြးအနည္ထိုင္ႏႈန္းေတာ့ မ်ားတယ္။ ညေနပိုင္းေတာ့ ဖ်ားတယ္ဆိုရင္ လူနာလည္း လက္ခံမယ္ဆိုရင္ (Test Trial) စမ္းသပ္ကုသျခင္း ျပဳလုပ္ပါတယ္။
WHO ကေနၿပီး ( တိုက္႐ိုက္ၾကည့္႐ႈ အခ်ိန္တိုႏွင့္ကု )ဆိုသည့္အတုိင္း ကုထံုးနဲ႔တီဘီျဖစ္တဲ့လူေတြကို အခမဲ့ကုသ ေပးေနပါတယ္။ တီဘီေရာဂါျဖစ္တဲ့ မည္သူမဆို သက္ဆိုင္ရာက်န္းမာေရးဌာနမွာ အခမဲ့ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ဒီတီဘီကုသေဆးေတြကို ႏိုင္ငံ ေတာ္ပိုင္ေဆး႐ံုေတြေရာ၊ အမ်ိဳးသားတီဘီေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးဌာနေတြမွာလည္း အခ်ိန္မီီ အခမဲ့သြားေရာက္ ကုသႏိုင္ပါတယ္။
ဒီေရာဂါၿဖစ္ၿပီးဆုိရင္ မေပ်ာက္ေတာ့ဘူးလုိ ့ တခ်ဳိ ့က အစြဲထားႀကပါတယ္ မဟုတ္ပါဘူး
တီဘီေရာဂါဟာ ကုသလို႔ေပ်ာက္တဲ့ေရာဂါပါ။ မိမိကိုယ္တိုင္ေရာ၊ မိသားစုပတ္၀န္းက်င္အတြက္ပါ ထည့္ စဥ္းစားၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆရာ၀န္မွာၾကားတဲ့အတိုင္း ေဆးေသာက္ရမယ့္သတ္မွတ္ကာလျပည့္ေအာင္ တိတိက်က် ေသာက္ဖို႔ုေတာ့ အထူးလုိအပ္ပါတယ္။
ေဆးကို ၂-လေသာက္ေသာက္လုိက္တာနဲ ့ ေကာင္းသြားၿပီး သက္သာသြားတာနဲ ပ ေပ်ာက္ၿပီဆိုၿပီး ေဆးမျဖတ္သင့္ပါဘူး သတ္မွတ္ကာထိေရာက္ေအာင္ ေသာက္ကုိေသာက္ရပါလိမ့္မည္ ရက္ပ်က္လို ့ေသာက္လုိက္ မေသာက္လုိက္ၿဖစ္ေနပါက ေဆးယဥ္ပါးေသာ တီဘီမ်ဳီးကုိ ေရာက္ရွိတတ္ပါသည္ ။
တီဘီေဆး၀ါးမ်ားကိုလည္း နုိင္ငံေတာ္ကေန အမ်ဳိးသားအဆင့္သတ္မွတ္ၿပီးက်န္းမာေစာင့္ေရွာက္ေရးအၿဖင့္ တီဘီေရာဂါကို အခမဲ့ကုသေပးေနၿပီဆို တဲ့အေၾကာင္း ထပ္မံ အသိေပးေၿပာႀကားလုိက္ပါသည္ ။
Mg Mandalay
အဆုတ္မွာျဖစ္လာခဲ့ရင္ ေခ်ာင္းေတြဆုိးလာမည္ ၊အခ်ိန္အားၿဖင့္ တစ္လနည္းပါေလာက္ထိ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ခဲ့ေတာ့ အဆုတ္တီဘီျဖစ္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။ တီဘီၿဖစ္လာသည့္ သူသည္ ညေနဘက္မွာ ဖ်ားခ်င္သလိုလုိ ၿဖစ္လာမယ္ ခႏၶာကုိယ္ကလည္း ေနရင္းထိုင္ရင္း တေရွာင္ေရွာင္နဲ ပိန္ပိန္လိုက္လာေတာ့့သည္ တခ်ိဳ႕မွာေခ်ာင္းဆုိးသူေတြဆုိရင္ ေသြးပါ ပါလားတတ္ေတာ့တယ္ ။ မိမိရဲ ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္တတ္လာပါတယ္ ။ တီဘီျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လူလည္း ပိန္ခ်ံဳး ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေသသြားတဲ့အျဖစ္မ်ိဳး အဆင့္သုိ ့ေရာက္ႏုိင္လုိ ့ မေပါ့သင့္ေသာ ေရာဂါတမ်ဳိးလည္း ၿဖစ္ပါေတာ့သည္ ။
ဒီလုိ ေရာဂါကုိ အၿဖစ္မ်ားတာက ကိုယ္ခံစြမ္းအားမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ HIV/AIDS ျဖစ္တဲ့လူေတြ ဆိုရင္ အမ်ားစုဟာ အဆုတ္တီဘီျဖစ္လာဖုိ ့ အလြန္ပင္ လြယ္ပါတယ္။
ငယ္ငယ္က တီဘီေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားတဲ့ လူေတြဆိုရင္ ဦးေႏွာက္အေျမႇး ပါး တီဘီေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ သုိ ့ေသာ အဆုတ္ၿဖစ္ေသာ အဆုတ္တီဘီကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါဘူး။ အိမ္တအိမ္မွာ တီဘီပိုးေတြ႕ေနရင္ အိမ္မွာရွိတဲ့ က်န္တဲ့ လူေတြကို အခ်ိန္မေရြး ေရာဂါ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါရွိသူနဲ႔နီးနီးကပ္ကပ္ရွိတဲ့လူေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ရွိေသာ အေပါင္းအသင္းေတြကိုလည္း ကူးႏိုင္တယ္။ အသက္ႀကီးတဲ့လူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိတဲ့လူေတြ၊ စတီး႐ိြဳက္ေဆး၊ ကင္ဆာကုသေဆး ေသာက္ေနရတဲ့လူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းတဲ့လူေတြ၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြလည္း တီဘီေရာဂါကူးစက္ခံရႏိုင္ပါသည္ ။သလိပ္ထဲမွာ တီဘီပိုးေတြ႕တဲ့သူေတြနဲ႔ အတူေနတဲ့လူေတြပါ ဂ႐ုစိုက္ ကာကြယ္မႈမျပဳရင္ တီဘီပိုး အလွ်င္အၿမန္ ကူးစက္ခံရႏိုင္ပါတယ္။
အႀကမ္းအားၿဖင့္ အထက္တြင္ ေဖာ္ၿပထားသည့္ အခ်က္မ်ားၿဖစ္လာပါကု လိုအပ္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြျပဳလုပ္ေပးရပါေတာ့မည္ ထုိ ့ေနာက္ ေဆးကုသမႈခံကို မၿဖစ္မေန ခံယူရပါမယ္။
ေရာဂါသိရွိရန္ လုပ္ႀကရပါေတာ့မယ္ ၊ စစ္ေဆးသည္ၿပဳ ့လုပ္ခ်က္မ်ားတြင္ သလိပ္မွာလည္း ပိုးမေတြ႕ဘူး၊ ဓာတ္မွန္မွာလည္း ျပတ္ျပတ္ သားသားမေတြ႕ဘူး။ ေသြးအနည္ထိုင္ႏႈန္းေတာ့ မ်ားတယ္။ ညေနပိုင္းေတာ့ ဖ်ားတယ္ဆိုရင္ လူနာလည္း လက္ခံမယ္ဆိုရင္ (Test Trial) စမ္းသပ္ကုသျခင္း ျပဳလုပ္ပါတယ္။
WHO ကေနၿပီး ( တိုက္႐ိုက္ၾကည့္႐ႈ အခ်ိန္တိုႏွင့္ကု )ဆိုသည့္အတုိင္း ကုထံုးနဲ႔တီဘီျဖစ္တဲ့လူေတြကို အခမဲ့ကုသ ေပးေနပါတယ္။ တီဘီေရာဂါျဖစ္တဲ့ မည္သူမဆို သက္ဆိုင္ရာက်န္းမာေရးဌာနမွာ အခမဲ့ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ဒီတီဘီကုသေဆးေတြကို ႏိုင္ငံ ေတာ္ပိုင္ေဆး႐ံုေတြေရာ၊ အမ်ိဳးသားတီဘီေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးဌာနေတြမွာလည္း အခ်ိန္မီီ အခမဲ့သြားေရာက္ ကုသႏိုင္ပါတယ္။
ဒီေရာဂါၿဖစ္ၿပီးဆုိရင္ မေပ်ာက္ေတာ့ဘူးလုိ ့ တခ်ဳိ ့က အစြဲထားႀကပါတယ္ မဟုတ္ပါဘူး
တီဘီေရာဂါဟာ ကုသလို႔ေပ်ာက္တဲ့ေရာဂါပါ။ မိမိကိုယ္တိုင္ေရာ၊ မိသားစုပတ္၀န္းက်င္အတြက္ပါ ထည့္ စဥ္းစားၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆရာ၀န္မွာၾကားတဲ့အတိုင္း ေဆးေသာက္ရမယ့္သတ္မွတ္ကာလျပည့္ေအာင္ တိတိက်က် ေသာက္ဖို႔ုေတာ့ အထူးလုိအပ္ပါတယ္။
ေဆးကို ၂-လေသာက္ေသာက္လုိက္တာနဲ ့ ေကာင္းသြားၿပီး သက္သာသြားတာနဲ ပ ေပ်ာက္ၿပီဆိုၿပီး ေဆးမျဖတ္သင့္ပါဘူး သတ္မွတ္ကာထိေရာက္ေအာင္ ေသာက္ကုိေသာက္ရပါလိမ့္မည္ ရက္ပ်က္လို ့ေသာက္လုိက္ မေသာက္လုိက္ၿဖစ္ေနပါက ေဆးယဥ္ပါးေသာ တီဘီမ်ဳီးကုိ ေရာက္ရွိတတ္ပါသည္ ။
တီဘီေဆး၀ါးမ်ားကိုလည္း နုိင္ငံေတာ္ကေန အမ်ဳိးသားအဆင့္သတ္မွတ္ၿပီးက်န္းမာေစာင့္ေရွာက္ေရးအၿဖင့္ တီဘီေရာဂါကို အခမဲ့ကုသေပးေနၿပီဆို တဲ့အေၾကာင္း ထပ္မံ အသိေပးေၿပာႀကားလုိက္ပါသည္ ။
Mg Mandalay
No comments:
Post a Comment